Category: مقالات

اصلاح طلبان

برنامه “تاملات با اشکان” در فصل جدید خود با میزبانی از استاد مسعود کوهستانی نژاد به موضوع محوری “تبارشناسی اصلاح‌ طلبان دینی در ایران” پرداخته است. این بحث به دنبال ریشه‌ یابی این جریان فکری سیاسی است تا مشخص کند که آیا این جریان از سال ۱۳۵۷، دهه چهل، دهه سی یا حتی قبل‌ تر، […]

استعفای دکتر مصدق

در روز ۲۵ تیر ماه ۱۳۳۱، ایران با یکی از حساس‌ ترین بزنگاه‌های تاریخ معاصر خود روبه‌رو شد؛ دکتر محمد مصدق، نخست‌ وزیر منتخب مجلس شورای ملی، به‌طور ناگهانی استعفا داد و فضای سیاسی کشور را وارد بحرانی تازه کرد. بسیاری از منابع رسمی، علت این استعفا را اختلاف بر سر وزارت جنگ دانسته‌اند، اما […]

مجلس موسسان

در این بخش، متن پیاده‌ شده‌ی یکی از پادکست‌های تاریخی منتشر شده را می‌خوانید. این پادکست با روایت مسعود کوهستانی‌ نژاد، مورخ و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، به بررسی نقش مجلس موسسان در بقای رژیم‌های سیاسی ایران از دوران مشروطه تا انقلاب ۱۳۵۷ می‌پردازد. متن پیاده‌ شده پادکست مجلس موسسان این پادکست به روایت مسعود […]

نظام آموزشی ایران

در دهه‌های اخیر، بحث بر سر چالش‌های پیش روی نظام آموزشی ایران، به ویژه در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارشناسان و جامعه‌شناسان تبدیل شده است. منظور از آموزش رسمی، ترکیب آموزش و پرورش (مدارس ابتدایی تا متوسطه) و آموزش عالی است، که از اوایل دوره مظفرالدین شاه آغاز و تا […]

احزاب سیاسی ایران

از سلسله مباحث مرتبط با احزاب سیاسی ایران، در این مقاله به بررسی شکل‌گیری و فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در دوران مشروطیت می‌پردازیم؛ دورانی که نقطه‌عطفی در تاریخ سیاست‌ورزی مدرن ایران به شمار می‌رود و زمینه‌ساز پیدایش نخستین نهادهای حزبی در کشور شد. در همین دوره، برای نخستین بار، احزابی چون حزب اجتماعیون عامیون، […]

دختر ناصرالدین شاه

هرگاه سخن از دختر ناصرالدین‌ شاه قاجار به میان می‌آید، ممکن است نام چند تن از آنان در ذهن متبادر شود. با این حال، بی‌تردید منظور اصلی ما در این نوشتار زهرا خانم ملقب به تاج‌ السلطنه است؛ برجسته‌ترین و خاص‌ترین دختر ناصر الدین‌ شاه که نه‌تنها به‌سبب نسب سلطنتی‌اش، بلکه بیشتر به‌دلیل افکار نوگرایانه […]

ترور رزم آرا

این مقاله بر اساس گفت‌وگویی است که در فصل نامه نسیم بیداری با مسعود کوهستانی‌ نژاد، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، تهیه شده و به تحلیل دلایل ترور رزم‌ آرا در سال ۱۳۲۹ می‌پردازد. مطالب پیش‌رو برگرفته از دیدگاه‌های مطرح‌شده در این گفت‌وگو و مستند به منابع تاریخی متعدد است. برای مطالعه کامل این مصاحبه می […]

جنگ جهانی دوم

جنگ جهانی دوم (World War II)، که از آن به‌عنوان ویرانگرترین درگیری تاریخ یاد می‌شود، با دو حملهٔ هسته‌ای بی‌سابقه به پایان رسید. درک ریشه‌های این جنگ بدون بررسی ظهور حزب نازی و رهبری آدولف هیتلر ممکن نیست. این مقاله به تحلیل علل، مراحل آغازین و نبردهای کلیدی این درگیری جهانی می‌پردازد. اگر علاقه‌مند به […]

کودتای ۱۲۹۹

مناظره‌ای که اخیراً در کانال یوتیوب “انتخاب” با حضور آقایان عباس سلیمی نمین و مسعود کوهستانی‌ نژاد برگزار شد، به بررسی دوران رضا شاه پهلوی، با تمرکز ویژه بر کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ پرداخت. سؤال اصلی مطرح شده در این بحث این بود که آیا این کودتا توسط انگلیسی‌ها طراحی و اجرا شد و اینکه […]

مشروطیت

انقلاب مشروطیت ایران در سال ۱۲۸۵ شمسی، یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ معاصر ایران است. با وجود پیروزی سیاسی، این انقلاب در لایه‌های عمیق‌تر فکری و فرهنگی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بررسی اندیشه‌های بنیادین مشروطیت می‌تواند به درک بهتر این تحول کمک کند. گرچه به لحاظ سیاسی با تأسیس مجلس و محدود شدن […]