افرادی مانند دکتر علی اکبر سیاسی از بزرگان علم و فرهنگ و هنر هستند که در طول حیات خود مراحلی مختلفی را گذرانده اند ، تجربیات گوناگونی را کسب کرده ، پیروزی ها ، موفقیت ها آنها را در ادامه راهشان قوت بخشیده و شکست ها ، گاهی آنها را به دنیائی دیگر و راهی دیگر و طریقه ای دیگر برای تداوم حیات علمی و فرهنگی ، سوق داده است .این حکایتی مشابه، در شرح حال بسیاری از اندیشمندان و بزرگان بشری و ایرانی است و مرحوم دکتر علی اکبر سیاسی نیز از این قاعده مستثنی نبود .
دکتر علی اکبر سیاسی که بود؟
علی اکبر سیاسی سال ۱۲۷۴ شمسی در تهران متولد شد و پیش از آغاز جنگ جهانی اول در جمعی ۲۳ نفره از دانشجویان ایرانی به سرپرستی موسیو ریشارخان برای تحصیل به فرانسه رفت. با آغاز جنگ جهانی اول جنگ اول ناچار به کشور بازگشت و در دارالفنون به تدریس مشغول شد. از آنجا که رشد کشورهای اروپایی را به چشم دیده و همچون بسیاری از همگنانش آرزوی توسعه و پیشرفت ایران را در سر داشت با همراهی گروهی از جوانان تحصیل کرده و اروپا دیده انجمن ایران جوان را تأسیس کرد.
دکتر علی اکبر سیاسی سال ۱۳۰۶ مجددا به پاریس بازگشت و تحصیلاتش را در دانشگاه سوربن در رشته روان شناسی پی گرفت و سه سال بعد پس از دفاع از رساله دکتری اش با عنوان «ایران در تماس با مغرب زمین» به وطن بازگشت و این آغازی بود برای حضور جدی تر او در عرصه فرهنگ و سپس ورودش به عالم سیاست و رسیدن به مناصبی چون وزرات خارجه و وزرات فرهنگ و او ششمین رئیس دانشگاه تهران و کسی بود که در بهمن سال 1321 موفق شد طی مراسمی با حضور شاه و ملکه دانشگاه را از وزارت فرهنگ مستقل کنند. چراکه تا قبل از این تاریخ، رئیس دانشگاه تهران را وزیر فرهنگ تعیین می کرد و پس از اعلام استقلال دانشگاه رئیس آن را با نظر شورای دانشگاه انتخاب می شد.
در دوره زندگانی طولانی و پر دکتر علی اکبر سیاسی تقریبا با تمامی رویدادها و حوادث مهم ایران به شکلی کاملا ملموس در تماس بود. نوجوانی را با پیروزی انقلاب مشروطه آغاز کرد. بحران های عظیم ایران در سالهای بعد را مشاهده کرد.از جمله معدود ایرانیانی بود که جنگ جهانی اول را در کانونش مشاهده کرد. برای تحصیل به خارج از کشور رفت. در ایران معلم بود که کودتای سوم اسفند 1299 اتفاق افتاد. آغاز سلطنت رضا شاه و سلسله پهلوی را دید و از حامیان رضا شاه شد. همانگونه که 53 سال بعد ، سقوط آن سلسله را هم مشاهده کرد . و به همین ترتیب تمام رویدادها و حوادث و تحولات مابین این دو را نیز درک کرد.
علی اکبر سیاسی در سال 1369 در 95 سالگی درگذشت و در قبرستان نو شهر قم در مقبره خانوادگی به خاک سپرده شد. او ساکن یک خانه بسیار بزرگ در خیابان بهار و پشت ورزشگاه شیرودی بود که نام آن کوچه نیز به اسم دکتر علی اکبر سیاسی نامگذاری شده و کوچه سیاسی نام دارد. یک خانه باغ بزرگ و اعیانی با کاشیکاری های قدیمی و حتی دارای اصطبل هم بود.
فعالیت های فرهنگی دکتر علی اکبر سیاسی
او از جمله بزرگان فرهنگ و نظریه پردازان آموزش و پرورش و تعلیم وتربیت ( از پائین ترین تا بالاترین سطوح ) در دولت شبه مدرن پهلوی بود. دکتر علی اکبر سیاسی از معماران ساختار فکری و اجرائی تعلیم و تربیت آن دوره قلمداد شده که چه در عرصه قلم و تالیف مقاله و کتاب، چه در عرصه آموزش و تربیت شاگرد و بالاخره در عرصه قدرت و مناصب و مقامات عالیرتبه دولتی(ریاست دانشگاه تهران) حضور داشته و به همین سبب تاثیر بزرگ او بر تعلیم و تربیت و برخی از مقولات فرهنگی ایران دوره پهلوی، انکار ناپذیر است.
فعالیت های سیاسی دکتر علی اکبر سیاسی
در بررسی مراحل زندگی و کارنامه علمی، فرهنگی دکتر علی اکبر سیاسی ، مقطعی وجود دارد که به نحو عجیبی با روند زندگی او در قبل و بعد از آن مقطع به طور کلی متفاوت است. سخن از سالهای (دی 1299 تا اسفند 1306) است . قبل از آن سیاسی به عنوان یکی از محصلین اعزامی به اروپا ، در فرانسه تحصیل کرده بود. در بازگشت به ایران بلافاصله به معلمی مدرسه دارالفنون انتخاب می شود و در کسوت یک معلم آگاه به علوم روز (به علاوه مترجمی سفارت فرانسه) روزگار را می گذرانید.
تاسیس گروه ایران جوان توسط دکتر علی اکبر سیاسی
تا اینکه اندکی قبل از کودتای 1299 علی اکبر سیاسی با گروهی دیگر از دانش آموختگان مدارس اروپائی و به ویژه فرانسوی، گروهی با عنوان ” ایران جوان ” را بنیان گذاری می کنند. سیاسی در کتاب خاطراتش خود را مهمترین عضو آن گروه معرفی کرده است. فعالیت در ” ایران جوان ” طیف وسیع و گسترده ای را داشت ؛ از هنرپیشگی در تاتر، نقد نویسی، مقاله نویسی در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، زنان و امور سیاسی، طنز نویسی، داستان نویسی گرفته تا حضور در انتخابات دوره ششم مجلس شورای ملی عناوین فعالیت های علی اکبر سیاسی را تشکیل می دهند که بررسی و معرفی اجمالی آن فعالیت ها ، موضوع مقاله “ هفت سال شوریدگی ” در سند ایران از آقای کوهستانی نژاد موجود است.
در خصوص گروه ایران جوان به سند زیر استناد کنید