جیمی کارتر، سی و نهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، یکی از چهره های تاثیرگذار در سیاست و جامعه آمریکا است. دوران ریاست جمهوری وی با چالش‌های بزرگی همچون بحران گروگان گیری ایران، رکود اقتصادی و تحولات بزرگ در عرصه سیاست خارجی همراه بود. با این حال، بسیاری از مردم جهان کارتر را بیشتر به دلیل فعالیت‌های بشردوستانه و تلاش‌های صلح‌آمیزش پس از ترک کاخ سفید می‌شناسند. این مقاله به بررسی زندگی، دوران ریاست جمهوری و دستاوردهای وی در عرصه‌های مختلف می‌پردازد
جیمی کارتر کیست
کودکی و تحصیلات
جیمی کارتر در اول اکتبر 1924 در روستای کوچک پلینز در ایالت جورجیا به دنیا آمد. خانواده وی کشاورز بودند و جیمی دوران کودکی خود را در محیطی ساده و روستایی سپری کرد. پس از اتمام تحصیلات دبیرستان، وارد آکادمی نیروی دریایی آمریکا شد و در سال 1946 فارغ‌التحصیل گردید.
ورود به عرصه سیاست
پس از چند سال خدمت در نیروی دریایی، کارتر به جورجیا بازگشت و به همراه خانواده خود به کشاورزی پرداخت. در سال 1962، وارد سیاست شد و به عنوان سناتور ایالت جورجیا انتخاب گردید. او در سال 1970 به عنوان فرماندار این ایالت انتخاب شد و در سال 1976 با شعار “دولت اخلاقی”، توانست در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود.
جیمی کارتر از چه حزبی بود
جیمی کارتر عضو حزب دموکرات ایالات متحده بود. او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1976 به عنوان نامزد این حزب پیروز شد و از سال 1977 تا 1981 به عنوان سی و نهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده خدمت کرد. حزب دموکرات معمولاً به عنوان یک حزب لیبرال در ایالات متحده شناخته می‌شود و سیاست‌های آن در دوران کارتر شامل تأکید بر حقوق بشر، دیپلماسی و اصلاحات داخلی بود.
ریاست جمهوری کارتر در سال 1977
کارتر در سال 1977 ریاست جمهوری آمریکا را بر عهده گرفت و در ابتدا هم از محبوبیت بالایی برخوردار بود. اولویت اصلی داخلی کارتر شامل سیاست انرژی بود. با افزایش قیمت نفت، و پس از تحریم نفتی 1973، معتقد بود که درمان وابستگی ایالات متحده به نفت خارجی ضروری است. اگرچه کارتر موفق شد مصرف نفت خارجی را تا 8 درصد کاهش دهد و فروشگاه‌های اضطراری عظیم نفت و گاز طبیعی را توسعه دهد، انقلاب ایران در سال 1979 دوباره قیمت نفت را افزایش داد و به صف‌های طولانی در پمپ بنزین‌ها منجر شد و دستاوردهای او را تحت الشعاع قرار داد.
سیاست داخلی
کارتر در دوران ریاست جمهوری خود تلاش کرد اقتصاد آمریکا را از رکود خارج کند. وی برنامه‌هایی برای کاهش بیکاری، کنترل تورم و کاهش وابستگی به نفت خارجی ارائه داد. با این حال، مشکلات اقتصادی مانند تورم بالا و بحران انرژی، محبوبیت او را تحت تاثیر قرار داد. کارتر به دلیل تلاش‌های مستمر خود در راستای صلح و حقوق بشر، جایزه صلح نوبل را در سال 2002 دریافت کرد
سیاست خارجی
یکی از مهمترین دستاوردهای کارتر در عرصه سیاست خارجی، توافق کمپ دیوید بود که به صلح بین مصر و اسرائیل انجامید. همچنین، سیاست حقوق بشری او باعث شد تا حمایت آمریکا از برخی رژیم‌های دیکتاتوری کاهش یابد. با این حال، بحران گروگان‌گیری ایران و ناکامی در حل این بحران، نقطه ضعف بزرگ دوران ریاست جمهوری او محسوب می‌شود.
جیمی کارتر، رئیس جمهور ایالات متحده،مناخیم بگین، نخست وزیر اسرائیل و انور السادات، رئیس جمهور مصر، برای توافقنامه تاریخی کمپ دیوید در سپتامبر 1978 ملاقات کردند.سیاست خارجی وی حول محور وعده مبنی بر تبدیل حقوق بشر به یکی از دغدغه های اصلی در روابط ایالات متحده با سایر کشورها بود.
او کمک های اقتصادی و نظامی به شیلی، السالوادور و نیکاراگوئه را در اعتراض به نقض حقوق بشر این رژیم ها به حالت تعلیق درآورد. اما مهمترین دستاورد کارتر در سیاست خارجی میانجیگری موفقیت آمیز او در توافقنامه کمپ دیوید 1978 بین اسرائیل و مصر بود که منجر به یک معاهده صلح تاریخی شد که در آن اسرائیل از شبه جزیره سینا خارج شد و دو طرف رسما دولت های یکدیگر را به رسمیت شناختند.
پیشنهاد خرید اشتراک اسناد سند ایران
شما با خرید اشتراک در سند ایران، می‌توانید به اسناد بسیاری از جمله اسناد جدید از جیمی کارتر در ایران دسترسی داشته باشید.
فعالیت‌های پس از ریاست جمهوری
بنیاد کارتر
پس از پایان ریاست جمهوری، جیمی کارتر به همراه همسرش بنیاد کارتر را تأسیس کرد. این بنیاد در زمینه‌های حقوق بشر، مبارزه با بیماری‌ها، و نظارت بر انتخابات در کشورهای مختلف فعالیت می‌کند.
تلاش‌های صلح‌آمیز
کارتر برای تلاش‌های صلح‌آمیز خود در سال 2002 جایزه نوبل صلح را دریافت کرد. وی در طول دهه‌های گذشته به عنوان میانجی در بسیاری از درگیری‌های بین‌المللی شرکت داشته و از حامیان حقوق بشر در سراسر جهان بوده است.
جیمی کارتر و شاه
کارتر در سال 1977 ( یعنی یک سال قبل از اینکه انقلاب ایران رخ بدهد و شاه ایران را ترک کند)در سفری به تهران با شاه ایران دیدار می کند. رئیس جمهور آمریکا از ضیافت شامی که شاه به افتخار او ترتیب داده بود ، شرکت می کند. و طی سخنانی ایران را «جزیره ثبات در یکی از ناآرام‌ترین مناطق جهان» می نامد.
در طول هشت سال قبل از ریاست جمهوریش، رئیس جمهور ریچارد نیکسون و مشاور سیاست خارجی او، هنری کیسینجر، یک رابطه منحصر به فرد و بی سابقه با ایران ایجاد کرده بودند و ایران به عنوان بخشی از سیاست «ستون دوقلو»، شاه به عنوان حافظ اصلی منافع ایالات متحده در خلیج فارس معرفی شد. (عربستان سعودی ستون دیگر بود.) در عوض، شاه اجازه داشت هر فناوری نظامی غیرهسته ای ایالات متحده را که می خواهد خریداری کند.
سخنان جیمی کارتر در مورد برکناری شاه
جیمی کارتر مواضع و اظهارات مهمی درباره رویدادهای منجر به سقوط حکومت محمدرضا شاه پهلوی داشته است. دیدگاه‌های او در این زمینه در قالب مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و نوشته‌ها منعکس شده است. برخی از نکات کلیدی مربوط به این موضوع عبارتند از:
- حمایت اولیه از شاه
در ابتدا، کارتر از حکومت شاه حمایت می‌کرد و ایران را یکی از متحدان استراتژیک و مهم ایالات متحده در خاورمیانه می‌دانست. او در سفر سال 1978 به تهران، ایران را “جزیره‌ای از ثبات” توصیف کرد. این دیدگاه بر اساس موقعیت ایران در جنگ سرد و نقش آن به عنوان متحد غرب در برابر نفوذ شوروی بود. - افزایش انتقادات به سیاست‌های شاه
با افزایش نارضایتی عمومی و شدت گرفتن اعتراضات در ایران، دولت کارتر به دلیل تأکید بر حقوق بشر، از شاه خواست که اصلاحات سیاسی و اجتماعی بیشتری انجام دهد. این موضع دولت کارتر به مرور باعث شد که شاه احساس کند حمایت آمریکا از او کاهش یافته است. - عدم مداخله نظامی
کارتر تصمیم گرفت که در بحران ایران مداخله نظامی نکند و این موضوع یکی از عوامل کلیدی در تغییر مسیر وقایع بود. او به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک برای بحران بود، اما در نهایت حکومت شاه سقوط کرد. - انتقاد از شاه پس از سقوط
پس از انقلاب، کارتر در برخی اظهارات خود به سیاست‌های شاه به‌ویژه در زمینه سرکوب مخالفان و فساد اشاره کرد و این مسائل را از دلایل اصلی سقوط حکومت او دانست.
جیمی کارتر و فرح
فرح پهلوی علاوه بر اینکه در سفر کارتر به ایران شاه را همراهی می کرد در سفرهایی هم که خود به ایالات متحده داشت دیدارهای جداگانه ای با کارتر داشت. جهت اطلاع از این موضوع به سند زیر مراجعه نمایید.
چکیده سند: عکسی از دیدار فرح پهلوی و جیمی کارتر رئیس جمهور آمریکا/ مهر 1356
سفر جیمی کارتر به ایران
در ۳۱ دسامبر ۱۹۷۷ (۱۰ دی ۱۳۵۶)، جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، طی سفری رسمی به ایران، با محمدرضا شاه پهلوی دیدار کرد. او در این دیدار، ایران را “جزیره‌ای از ثبات” در خاورمیانه توصیف کرد و از نقش کلیدی شاه به‌عنوان متحدی قابل‌اعتماد در مقابله با نفوذ شوروی تمجید نمود. این سفر در بحبوحه نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی گسترده در ایران انجام شد و تمجیدهای کارتر از شاه توسط بسیاری از ایرانیان به‌عنوان حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از حکومت پهلوی تلقی شد. کمتر از یک سال پس از این دیدار، اعتراضات مردمی آغاز شد که در نهایت به سقوط حکومت شاه و پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ انجامید.
مرگ جیمی کارتر
جیمی کارتر، سی و نهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۴ (۸ دی ۱۴۰۳) در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت.
برای دستیابی به اسناد جدید در ارتباط با کارتر، سیاست خارجی و روابط وی با ایران می توانید به اسناد جدیدی که از وی در سند ایران منتشر می شود در ذیل آمده است و در حال بروز رسانی می باشد مراجعه نمایید.
یک دیدگاه برای “مرگ جیمی کارتر، رئیس جمهور و فعال حقوق بشر | اسناد جدید”
الان که جیمی کارتر مرد و بحث او داغ است بررسی اسناد او خصوصا حضورش در ایران بسیار مفید است با اسناد جدیدی که در این بخش منتشر کردید می توان بررسی جامعی از او داشت